PRIHRANA PCELINJIH ZAJEDNICA

PRIHRANA PČELA Raspored hrane i legla Prihrana pčela je tema oko koje se spore mnogi pčelari. Jedni hvale sirup, drugi pogače, treći su protiv prihrane uopšte (al i oni prihranjuju). Svaki pčelar uglavnom ima "svoj" recept i za jedno i za drugo i tako dalje. Jedina stvar oko koje se svi slažu je da se košnici ne prilazi sprijeda, ali i tu ima izuzetaka. Ja ću pokušati objasniti kako to radim na svojim pčelinjacima. Zastupam mišljenje da moramo pratiti naučne stavove i iskustva poznatih teoretičara i praktičara, ali prije svega potrebe naših pčela. U praksi razlikujemo uglavnom tri razloga za prihranu: prihrana iz nužde, kad primjetimo da su naše pčele ili neko od pčelinjih društava ostali bez hrane, a u prirodi nema paše, stimulativno prihranjivanje kad želimo da stimulišemo maticu na veće polaganje jaja i dopunjavanje zimskih zaliha. Prihranjivati možemo tečnom (sirup) ili suvom (pogače) hranom. Za koju vrstu prihrane ću se odlučiti zavisi od godišnjeg doba, vremenskih i pašnih uslova, udaljenosti pčelinjaka, raspoloživog vremena, finansijskih sredstava kojima raspolažem, kao i od cilja koji želim tom prihranom postići. Tečnu hranu uglavnom treba izbjegavati u bespašnim periodima ljeta zbog opasnosti od izazivanja grabeži na pčelinjaku. Isto tako, u rano proljeće, kad se noćne temperature puno spuštaju, pčele nisu u stanju da prerade dodati sirup, pa može da prokisne. Prihrana iz nužde: Prva pogača je potrošena Iako se svaki pčelar trudi da mu sva društva na pčelinjaku budu ujednačena po snazi i zalihama hrane, to često ne uspjevamo iz više razloga. Navest ću samo neke: razlika u kvalitetu matice, postojanje tihe grabeži na pčelinjaku, stepen zaraženosti varoom, opšte zdravstveno stanje pčelinje zajednice i sl. Društvo za koje u kasnu jesen ustanovim da je ostalo bez hrane nikad ne prihranjujem iz razloga što pčele dodatu hranu ne mogu preraditi, a ako im dodajem okvirove sa medom, njih mi je teško prilagoditi obliku klubeta, pošto znamo da pčele klube formiraju na mjestu poslednjeg legla. Takvo društvo jednostavno pripojim drugom jakom društvu koje ima dovoljno hrane, ne remeteći postojeći raspored hrane u tom društvu. U ostalim periodima društva koja moram prihraniti iz nužde prihranjujem u zavisnosti od spoljne temperature i opštih pašnih uslova. U rano proljeće dok su noću još niske temperature, društvima koja su ostala bez hrane dodajem pune okvirove meda iz rezerve, a ako njih nema onda dodajem stimulativne pogače, a u nekim slučajevima kao prva pomoć može poslužiti i šećer u kristalu ili mljeveni šećer. U bespašnom periodu, kad su vani visoke temperature takođe je bolje koristiti čvrstu hranu zbog opasnosti od grabeži. Stimulativno prihranjivanje: Kada želimo da maticu stimulišemo na veće polaganje jaja, a u prirodi nema dovoljno paše, onda koristimo stimulativno prihranjivanje. Osnovna karakteristika ovog prihranjivanja je da se hrana daje u kontinuitetu i u manjim obrocima. U proljeće je najekonomičnije korišćenje "automatske hranilice" (pod uslovom da smo ostavili dovoljne rezerve hrane). Automatsku hranilicu dobijemo jednostavnim okretanjem plodišta za 180oC. Pčele hranu deponuju na strani košnice koja je daleko od leta radi lakše odbrane od tuđica, a leglo gaje bliže letu zbog potrebe za kiseonikom, ovom rotacijom stvorili smo raspored koji je pčelama neprirodan. Pošto ne trpe da im se hrana nalazi blizu leta, one se odmah trude da je prenesu na suprotnu stranu, čime stvore utisak da hrana dolazi spolja što maticu stimuliše na veće polaganje jaja. Identičan efekat se dobija stavljanjem magacina (polunastavak sa medom) na podnjaču ispod plodišta, jer pčele ne trpe med ispod sebe i svim silama se trude da ga prenesu iznad legla. Ukoliko ne raspolažem u košnici rezervama hrane koje mogu iskoristiti kao automatsku hranilicu, onda pčelama dodajem stimulativne pogače. Stimulativno prihranjivanje sirupom ne koristim, jer se moje pčele nalaze na dva lokaliteta, a oba su od mog stana udaljena po 17 kilometara, u različitim pravcima, zbog čega moram posebno obratiti pažnju na ekonomičnost izabrane metode. Stimulativno prihranjivanje šećernim sirupom preporučujem samo pčelarima čiji su pčelinjaci uz kuću. Dopuna zimskih zaliha: Znamo da u avgustu počinje pčelarska godina, a to je zbog toga što od priprema za zimu koje uradimo u tom mjesecu zavisi rezultat u idućoj godini. Moramo poznavati i bitne faktore koji utiču na uspješno prezimljavanje naših pčela, a to su: Snaga, brojnost i zdravstveno stanje naših pčela, dovoljno kvalitetne hrane koja je pravilno raspoređena u košnici odsustvo vlage u košnici i obezbjeđen mir na pčelinjaku Tvrdnja da će pčelama biti hladno zbog ovog ili onog je definitivno netačna. Ja se trudim da u avgustu uradim gotovo sve pripreme za zimu, tako da od prvog septembra uglavnom rijetko odlazim na pčelinjak. U tom mjesecu se radi poslednje ljetno tretiranje protiv varoe, koju treba u novembru ili decembru dotući oksalnom kiselinom. Ja svakom društvu u avgustu ostavim oko 15 kilograma meda (polunastavak dobijen na prvoj paši u proljeće), a onda im dodam po 5 kilograma šećera u sirupu u omjeru 1:1. Sirup ne treba kuvati, jer kuvani sirup razdražuje pčele i izaziva grabež. Ja ga jednostavno rastvorim u proključaloj vodi koju skinem sa šporeta. U taj sirup kad se ohladi nakapam soka od limuna i dajem ga u većernjim satima u što večim obrocima, u 2 do 3 obroka, zavisno od hranilica kojima raspolažem. Trudim se da prihranu završim najkasnije do kraja avgusta. Kad završim zimsku dopunu, regulišem ventilaciju i pčele uglavnom ne diram do novembra mjeseca. Treba izbjegavati prihranu u septembru i kasnije, jer se time nepotrebno iscrpljuju zimske pčele, koje moraju odgojiti prvo leglo u narednoj godini. Profesor Kulinčević je ovu tvrdnju dokazao i praktičnim ogledima, jer su pčele koje su prihranjivane u septembru imale znatno više uginulih pčela u toku zime u odnosu na pčele koje su prihranjivane u avgustu. Tokom cijele godine trudim se da izdvojim stare tamne okvirove u poseban polunastavak, a pošto u njima najčešće ima i meda, te nastavke u avgustu stavljam ispod plodišta, čime dobijam automatsku stimulativnu hranilicu, a u jesen ili proljeće te okvirove sada prazne, oduzimam i topljenja. U toku svake godine nastojim promjeniti 30 do 50 % plodišnog saća.